SCHOTLAND TIP 6: KASTELEN

Een van de mooiste kastelen van Schotland is ongetwijfeld Eilean Donan Castle. Dit kasteel is van oorsprong gebouwd in de dertiende eeuw en ligt slechts op een kleine kilometer van het plaatsje Dolby. Het kasteel is gesitueerd op een schiereiland en wordt met een pittoreske loopbrug aan het vasteland verbonden. Tijdens laag water zou je er ook te voet naartoe kunnen, maar je krijgt dan nog wel natte voeten. Het kasteel kent een lange geschiedenis die zo nu en dan vrij ruig is geweest. Zo is het kasteel in het begin van de achttiende eeuw opgeblazen. Er was niet meer veel over van het eens zo mooie kasteel, maar aan het begin van de twintigste eeuw werd aangevangen met de restauratie van dit prachtige oude kasteel dat vooral zo opvalt door de locatie waar deze is te vinden.

De naam van dit kasteel komt oorspronkelijk uit het Gealic en refereert naar Sint-Donan die in 580 vanuit Ierland naar Schotland kwam. Samen met zijn volgelingen vestigde hij zich op het eiland, vermoedelijk in de late zesde of zevende eeuw.
Naast dat het eiland werkelijk op een prachtige plek ligt met de bergen van de Schotse Highlandsop de achtergrond en tegelijkertijd de invloed van de zee, is de locatie mooi omdat het ligt op een plek is waar maar liefst drie meren die vertakken vanuit de zee samenkomen. Het gaat om de meren Loch Long, Loch Duich en Loch Alsh.

In vroegere tijden was Eilean Donan Castle veel groter en besloeg het zo goed als het hele eiland. Tegenwoordig, na de restauratie in het begin van de twintigste eeuw is het kasteel wat bescheidener. Naast dat het kasteel van een afstand werkelijk prachtig opgaat in haar omgeving is het ook de moeite van een bezoek waard. Zeker de hoofdpoort met de zuidwestelijke vleugel en de noordelijke hoek van de binnenplaats zijn zeer mooi.

Als je van plan bent om in Schotland een aantal kastelen te bezoeken dan mag dit kasteel, dat werkelijk op een prachtig stuk typisch Schots landschap ligt, zeker niet overgeslagen worden. Naast dat je je er zelf een groot plezier mee doet, kun je ook het thuisfront verlekkeren met prachtige foto’s van dit prachtig gelegen kasteel.

De kans dat je bij je bezoek aan Schotland ook langs Urquhart Castle komt, is zeer aannemelijk. Dit heeft natuurlijk alles te maken met de plek waar dit kasteel, waarvan alleen nog de ruïnes staan, is gesitueerd. Urquhart Castle ligt namelijk aan het beroemde meer Loch Ness. Daarmee is het kasteel naast het monster dat je waarschijnlijk niet zult gaan zien de grootste reden dat veel bezoekers dit meer aan doen. Natuurlijk heeft omgeving er ook nog iets mee te maken en kun je hier ook uitstekend wandelen. Ook dit kasteel kent, net als vele andere kastelen in Schotland, een lange geschiedenis die al begint in de dertiende eeuw. Er zijn zelfs beweringen dat Urquhart Castle al zou hebben bestaan in de zesde eeuw. Hiervan zijn helaas geen sporen meer terug te vinden. De naam van het kasteel is te danken aan Sir Thomas Durward, die als blijk van dank van koning Alexander II het gelijknamige graafschap Urquhart geschonken kreeg. Dit had hij te danken voor zijn hulp bij de onderdrukking van een opstand in Moray. Sir Thomas Durward heeft niet lang kunnen genieten van zijn graafschap, omdat hij vrijwel direct na de schenking kwam te overlijden.

Het graafschap kwam zo als nalaten in handen van zijn zoon Alan Le Durward, die tevens de schoonzoon van de koning was. Deze Alan bouwde het oorspronkelijke Urquhart Castle. Hiervan zijn nog sporen zichtbaar. De in de rots uit gehakte greppel die zorgt voor een scheiding tussen land en kasteel is vrijwel zeker gemaakt in deze tijd. Na het overlijden van Sir Alan werd het kasteel geschonken aan John Comyn. Hij en zijn familie hebben een kleine 20 jaar kunnen genieten van Urquhart Castle. In het jaar 1296 viel Eduard I van Engeland Schotland binnen waarbij hij ook dit kasteel veroverde. Eduard I maakte bij deze verovering van Schotland gebruik van de onenigheid die er was tussen de Schotse edelen ten aanzien van de troonsopvolging. Zeker in deze periode was het zeggenschap over het kasteel zwaarbevochten. In een periode van slechts een kleine 10 jaar wisselde het kasteel regelmatig van eigenaar en had het zwaar te verduren. Het eindresultaat was dat het kasteel weer in Engelse handen kwam. Vanaf 1308 was het zelfs koninklijk bezit, maar de koning heeft er slechts één keer overnacht. Ook in de jaren hierna hebben verschillende clans het zeggenschap over het kasteel zwaarbevochten. Zo hebben de leden van de clan MacDonald en die van het huis Grant het kasteel geclaimd.

De eeuwen daarna wisselden het eigenaarschap van het kasteel regelmatig. Ook is in deze periode de rol van het kasteel wel eens anders geweest als residentie, namelijk ook als garnizoen. In 1690 verliet het laatste garnizoen Urquhart Castle en daarbij bliezen zij het poorthuis op. Hiermee probeerden zij te voorkomen dat het kasteel nog door de vijand gebruikt kon worden. De schade die het kasteel toen werd aangedaan is nooit hersteld en vanaf die tijd verviel het kasteel langzaam op de ruïne die ze nu is.

Zeker met deze wilde geschiedenis waarvan gidsen een beeldende versie kunnen vertellen, maakt een bezoek aan de overblijfselen van dit kasteel nog interessanter. Deze roemrijke geschiedenis samen met de prachtige locatie in het Schotse landschap aan Loch Ness maken dat Urquhart Castle niet mag ontbreken in ons overzicht van Schotse kastelen.

Op een klein eilandje in Loch Awe kun je de restanten bewonderen van Kilchurn Castle. Ook voor dit kasteel geldt dat het dateert uit de vijftiende eeuw en dat het werkelijk prachtig samensmelt met het ruige Schotse landschap. Zoals deze aanhef al doet vermoeden, gaat het hier ook om een ruïne van een kasteel. De geschiedenis van dit kasteel begint in de vijftiende eeuw wanneer Colin Campbell, eerste Heer van Glenorchy, hier Kilchurn Castle laat verrijzen. Ook dit kasteel kent een geschiedenis van onrust en oorlogen waarbij het regelmatig van eigenaar wisselde of als garnizoen dienstdeed. Nadat rond 1740 de laatste eigenaar het kasteel verliet om elders te gaan wonen, verloor het bouwwerk aanzienlijk aan betekenis. De clan Campbell was in die tijd nog wel eigenaar van het kasteel, maar na een brand in 1760 werd het kasteel definitief verlaten. Daarmee trad het verval in werking en is het verworden tot een ruïne zoals ze nu bekend zijn.

Het is overigens nog wel leuk om te weten dat het oorspronkelijke eiland kleiner was. Daarmee was het oorspronkelijke gebouw direct aan het water gebouwd, maar door een verlaging van de waterspiegel is het eiland groter geworden.

Dit kasteel mocht ook niet ontbreken in ons overzicht, vooral omdat het zo’n prachtige fotogenieke locatie is. De ligging op het eilandje met op de achtergrond de Schotse Highlands maken een bezoek aan de restanten van het kasteel zeer de moeite waard.

Een van de kastelen die niet tot ruïne vervallen is, is Culzean Castle. Het kasteel ligt in het zuidwesten van Schotland gepositioneerd op een heuvel, zodat het uitzicht heeft over de Firth of Clyde. De geschiedenis van dit kasteel begint in de achttiende eeuw wanneer David Kennedy, de tiende graaf van Cassilis opdracht geeft tot de bouw van het kasteel. Hiervoor instrueerde hij de beroemde Schotse architect Robert Adam. Als basis werd een bestaand statige huis omgebouwd tot een prachtig kasteel waar de familie kon zetelen. De bouw begon in 1777 en werd voltooid in 1792. Later, halverwege de twintigste eeuw in 1945, werden de tuinen door de familie Kennedy geschonken aan de National Trust for Scotland. Ook kreeg Dwight D Eisenhower het appartement boven in het kasteel permanent in bruikleen voor de rest van zijn leven.

Het leuke van dit kasteel is dat je er kunt overnachten. Ook is het beschikbaar voor trouwfeesten, dus mocht je graag willen trouwen in Schotland en zoek je een unieke locatie voor je bruiloft dan is Culzean Castle wellicht een prachtige locatie. Houd er wel rekening mee dat dit budgettair aardig ingehakt op je begroting.

De Schotse kastelen zijn natuurlijk niet alleen vervallen ruïnes die prachtig opgaan in het landschap. Er zijn ook kastelen die er nog prachtig onderhouden uitzien en prachtige tuinen hebben om het geheel compleet te maken. Een voorbeeld hiervan is Dun Robin Castle. Het van oorsprong vijftiende-eeuwse kasteel was eigendom van de clan Sutherland. Het was tevens ook zetel van deze clan. Dit kasteel ziet er nog prachtig uit, evenals de tuinen eromheen. Alles is tiptop verzorgd. Ondanks dat dit kasteel stamt uit de vijftiende eeuw gaat de geschiedenis van het bouwwerk op deze locatie al wat langer terug. De graven van Sutherland hadden reeds in 1235 hier een kasteel laten bouwen. Van het huidige kasteel is het oudste stuk dan ook uit het jaar 1401. In de eeuwen erna met het kasteel steeds meer uitgebreid tot het prachtige statige bouwwerk wat het nu is.

Tegenwoordig is het kasteel nog altijd in privébezit, maar je kunt het kasteel wel bezichtigen en er is ook een museum ondergebracht. In dit museum kun je verschillende Pictische stenen bewonderen. Mocht je het kasteel willen bezoeken dan is het wel van belang om dit in de maanden april tot half oktober te doen, want daarna zijn het kasteel en haar omgeving niet open voor publiek.

Naast dat het kasteel beschikt over zowel van buiten als binnen prachtige bezienswaardigheden is er ook een spookverhaal rond dit kasteel verbonden. Het zou gaan om de dochter van de veertiende graaf van Sutherland. Zij werd verliefd op een man die door haar vader ongeschikt werd bevonden en om te voorkomen dat zij nog met elkaar in contact konden komen werd zij opgesloten in een zolderkamer. Toen zij langs een touw probeerde te ontsnappen viel zij te pletter en kwam te overlijden. Het verhaal doet de rondte dat de dochter nog altijd rondwaart vertrekken van het kasteel en dan wel specifiek op de bovenste verdieping. Al met al dus een kasteel dat je zeker zou moeten bezoeken wanneer je hier in de buurt bent.

Ergens in de late middeleeuwen verving Braemar Castle een ander kasteel, het elfde-eeuwse Kindrochit Castle. Ook Braemar Castle kent een lange geschiedenis en ligt in een mooie bosrijke omgeving. Misschien doet het niet typisch Schots aan door zijn ligging, maar daardoor is het niet minder de moeite waard om dit kasteel te bezoeken. Een bezoek aan dit kasteel is te meer de moeite waard omdat het in 2008 is gerestaureerd. Sindsdien is het ook toegankelijk voor publiek en leer er veel over de geschiedenis van het kasteel en de locatie en de verschillende families die er in de loop der eeuwen in hebben gewoond. Vaak zijn kastelen in Schotland als ze eenmaal vervallen zijn overgelaten aan de natuur. Dit kasteel heeft echter aan het begin van deze eeuw een restauratie mogen ondergaan waardoor veel van de oorspronkelijke grandeur weer terug is gekomen.

Bij Aberdeen ligt het kasteel Balmoral Castle dat erop tot de dag van vandaag nog altijd statig bij ligt. Dat heeft er natuurlijk ook mee te maken dat dit kasteel bekendstaat als de officiële zomerresidentie van de huidige Britse koninklijke familie. Oorspronkelijk was het landgoed van Koning Robert de II die er graag jaagde. Nadat Koning Albert II in 1390 kwam te overlijden bouwde Sir William Drummond een huis. Het landgoed werd vervolgens door zijn erfgenamen verkocht aan Alexander Gordon, de derde graaf van Huntly. Nadat deze familie er ettelijke jaren in heeft gewoond werd het in 1662 doorverkocht aan de Farquharsons of Invery die het op hun beurt weer na een periode van ruim 100 jaar doorverkochten aan de tweede graaf van Five. Queen Victoria en haar echtgenoot prins Albert huurden in 1848 het landgoed. Zij werden al snel verliefd op deze plaats en kochten het vier jaar later.

In opdracht van de familie werd er begonnen aan een grondige verbouwing waarbij ook delen werden aangebouwd. Sinds die periode ziet het landgoed eruit zoals het er nu uitziet en is het nog steeds in het bezit van het Britse koningshuis. Ondanks dat het kasteel zomerresidentie is van de koninklijke familie zijn er toch delen opengesteld voor publiek. Het huidige landgoed is zo’n 260 km² groot en in totaal werken er zo’n 50 werknemers. Mocht je het kasteel willen bezoeken, dan doe je dit het beste in de maanden maart tot eind juli. De koninklijke familie verblijft namelijk in augustus op het domein en dan is het niet open voor publiek.

Een van de typische Ford-achtige kastelen, zoals we die wel vaker tegengekomen in Schotland is Inveraray Castle. In tegenstelling tot vele van deze garnizoen kastelen is Inveraray Castle nooit in verval geraakt. Het kasteel is te vinden aan de Schotse oostkust, niet ver van het havenplaatsje Inveraray. Een ander leuk detail is dat in 2012 delen van het gebouw werden gebruikt bij opnames van de bekende serie Downton Abbey. Liefhebbers van deze prachtige historische serie zullen wellicht plekken herkennen. Naast deze opmerkelijke recente geschiedenis van het gebouw is het ook goed onderhouden. Let ook op de neogotische stijl van de vier kegelvormige torens. Deze maken van het gebouw sprookjeskasteel. Delen van het kasteel zijn te bezoeken sinds 2012.

Er zijn zo van die kastelen die werkelijk op een prachtige locatie liggen en Stirling Castle is er daar één van. Het kasteel is gebouwd op vulkanische rotsgesteente. Door deze locatie op een stenen plateau kijkt het kasteel uit over de omgeving. In de twaalfde eeuw was het kasteel de residentie van de Schotse koningen. Van het kasteel uit de twaalfde eeuw zijn echter geen sporen meer terug te vinden. Het huidige kasteel dateert uit de veertiende en vijftiende eeuw en is gebouwd in opdracht van de koningen Jacobus IV, Jacobus V en Jacobus VI. Het mag duidelijk zijn dat dit prachtig gelegen fort-achtige kasteel een lange en roerige geschiedenis kent. In de loop der eeuwen hebben verschillende machthebbers hier gezeten. Aan het begin van de achttiende eeuw werd het kasteel versterkt. In 1746 werd het kasteel belegerd vanaf een nabijgelegen heuvel. Echter hebben mede dankzij de nieuwe versterkingen de aanvallen geen succes gehad.

Aan het einde van de achttiende eeuw werd het kasteel ingericht als legerkazerne. Uit deze periode stammen ook het Main Guard House en het Fort Major’s House. Wanneer je dit kasteel bezoekt, voel je de lange geschiedenis die zich hier heeft afgespeeld. Zeker onder begeleiding van een goede gids wordt deze belevenis alleen maar versterkt. Het kasteel is echt een complex en als je het bezoekt moet je ook zeker De Great Hall, het paleis en de wandtapijten bewonderen. Verder zijn er nog tal van andere mooie gebouwen en artefacten die ervoor zorgen dat je hier makkelijk een halve dag kunt ronddwalen.